بهترین فیلم های سال 1995؛ تولد 25 سالگی 12 فیلم مهم سینما - پایگاه خبری شیرگاه نیوز

1. آپولو 13 (Apollo 13)

• کارگردان: ران هاوارد
• بازیگران: تام هنکس، بیل پکستون
• امتیاز متاکریتیک: 77 از 100

فیلم براساس خاطرات جیم لاول ساخته شده است که فرماندهی عملیات آپولو 13 را برعهده داشت. ماموریت فضایی در ادامه ماموریت های آپولو که بعد از پیروزیت آپولو 11 و رفتن نیل آرمسترانگ و باز آلدرین به ماه با جدیت بیشتری دنبال می شد.

فیلم در حقیقت یک اثر مستند داستانی است. سال 1970 عملیات آپولو 11 برای فرود روی ماه شکست می خورد. قصه فیلم از تابستان 1969 آغاز می شود. لحظه ای که جیم لاول به همراه رفقایش شاهد فرود نیل آرمسترانگ روی ماه است. قرار است او در ماموریت آپولو 13 یکی دیگر از کسانی باشد که پیروز می شود روی کره ماه برود. یکی از اعضای در آستانه ماموریت آن ها مریض می شود و دو روز بعد از پرواز یکی از کپسول های اکسیژن منفجر می شود و آن ها مجبورند به زمین برگردند اما با توجه به مسائل سفینه بازگشت به زمین هم کار ساده ای نیست.

منتقدان این بازآفرینی ماموریت فضایی را بسیار پسندیدند و معتقد بودند که ران هاوارد درامش را استادانه تعریف می نماید و بازی بازیگران هم محکم و درخشان است. آپولو 13 در بیشتر فهرست ها به عنوان یکی از بهترین فیلم های فضایی حضور دارد. این فیلم کنار اودیسه فضایی کوبریک الهام بخش همه فیلم های فضایی هستند که در قرن بیست و یکم ساخته شدند.

2. شجاع دل (Braveheart)

• کارگردان: مل گیبسون
• بازیگران: مل گیبسون، سوفی مورسو
• امتیاز متاکریتیک: 68 از 100

ماجراهای فیلم در اواخر قرن سیزدهم اتفاق می افتد. سال 1280 شاه ادوارد انگلیسی به اسکاتلند حمله و آن را فتح می نماید. الکساندر سوم پادشاه اسکاتلند به تازگی از دنیا رفته و هیچ وارثی برای تاج و تختش نیست. ویلیام والاس در آن زمان نوجوانی است که شاهد غارت ها و خونریزی های ادوارد است اما جان سالم به در می برد و همراه عمویش در سرتاسر اروپا سفر می نمایند و تحصیل می نماید و 17 سال بعد به اسکاتلند برمی شود.

او نسبت به سرزمین مادری اش، اسکاتلند، تعصب دارد. سربازان انگلیسی در یک حمله همسر او را به قتل می رسانند و بعد از آن والاس تصمیم می گیرد برای آزادی اسکاتلند و انتقام قیام کند.

منتقدان کارگردانی مل گیبسون را در ساخت این درام تاریخی-حماسی ستایش کردند. فیلمی که برای زمان خودش خشونت قابل توجهی داشت. نبردهای فیلم شجاع دل را در فهرست بهترین نبردهای تاریخ سینما قرار می دهند. (البته آن زمان هنوز نبرد حرامزاده های سریال بازی تاج و تخت ساخته نشده بود!) البته برخی هم فیلم را به دلیل دستکاری در تاریخ و عدم سندیتش مورد انتقاد قرار دادند.

به هر حال حتی معترضانش هم معتقدند که فیلم سرگرم نماینده و خوش آب و رنگی از کار درآمده است و روح فیلم های قدیمی هالیوودی را دارد.

3. پیش از طلوع (Before Sunrise)

• کارگردان: ریچارد لینکلیتر
• بازیگران: ایتان هاوک، ژولی دلپی
• امتیاز متاکریتیک: 77 از 100

چه طور می شود با تعریف کردن خلاصه داستان پیش از نیمه شب برای کسی نشان داد که این فیلم تا چه حد ظریف و عاشقانه و درست است؟ از طرح فیلم چیز زیادی دستگیرتان نخواهد شد چون این فیلم جزییات است.

جسی جوان آمریکایی است که در اروپا سفر می نماید. او در قطاری با دختری فرانسوی به نام سلین آشنا می شود. خیلی زود متوجه می شوند که هر دو شوخ طبع هستند و نگاه خاصی به دنیا دارند و حرف های زیادی دارند که با هم بزنند.

سلین راهی شهر خودش پاریس است اما جسی می خواهد در وین از قطار پیاده شود تا وین را بشود و فردایش به آمریکا برشود. او به سلین پیشنهاد می دهد که همراه او در وین از قطار پیاده شود و برایش استدلال می نماید که اگر این کار را نکند بعدها که تبدیل به زن پیری شد شاید همواره حسرت این روز را بخورد. سلین قبول می نماید و بقیه فیلم مربوط به پرسه زنی آن ها در وین و حرف زدن شان با هم در باب زندگی و رابطه است.

فیلم روایت ساده ای دارد و کارگردانی ساده ای و با این حال از دل این سادگی به پختگی می رسد و دو شخصیت ماندگار در تاریخ سینما خلق می نماید. دو شخصیتی که کار خاصی انجام نمی دهند جز اینکه از نگاهشان به زندگی با ما حرف می زنند.

4. هفت (Se7en)

• کارگردان: دیوید فینچر
• بازیگران: برد پیت، مورگان فریمن، کوین اسپیسی
• امتیاز متاکریتیک: 65 از 100

با هفت گناه کبیره آشنایی دارید؟ کاتولیک ها معتقدند هفت گناه اصلی وجود دارد که ارتکاب یکی از آن ها شخص را به آتش دوزخ گرفتار می نماید. غرور، طمع، شهوت، حسادت، خشم، شکم پرستی و تنبلی. فیلم هفت درباره قاتلی است که قربانیانش را از بین کسانی انتخاب می نماید که مرتکب یکی از این گناهان کبیره شده باشند.

کارآگاه سامرست آخرین روزهای پیش از بازنشستگی اش را می گذراند و دیوید مایلز مرد جوانی است که باید جانشین او شود. هر چه سامرست آرام و خونسرد است مایلز پرشر و شور است. در حوزه کاریشان یک سری قتل اتفاق می افتد که باید با هم روی آن ها کار نمایند. آن ها کشف می نمایند که قاتل یک نفر است. بعد از مدتی قاتل خودش را تسلیم می نماید اما قتل های او سرانجام نیافته است.

یک درام پلیسی هیجان انگیز که شاید بهترین فیلم فینچر نباشد اما پر است از المان های کارگردانی فینچری. فیلمی که علیرغم فضای نسبتا سرد و آرامش به شدت گیراست و بعدا کارگردانی پخته تر آن را در زودیاک می بینیم. تضاد میان دو کارآگاه پلیس خیلی خوب از کار درآمده و بازی های فریمن و پیت هم باعث می شود که این تضاد تبدیل به یکی از نقاط عطف جذاب فیلم شود.

5. داستان اسباب بازی (Toy Story)

• کارگردان: جان لسه تر
• صداپیشگان: تام هنکس، تیم آلن
• امتیاز متاکریتیک: 95 از 100

وودی عروسک کابوی اسباب بازی محبوب اندی است. این اسباب بازی ها وقتی دور از چشم انسان ها باشند جان می گیرند و به کارهای روزانه خودشان می پردازند. وودی عظیمتر همه و کلانترشان است تا اینکه برای تولد اندی کسی به او عروسک یک فضانورد به نام باز را هدیه می دهد. عروسکی که می تواند پرواز کند.

طبیعی است که توجه اندی به عروسک جدید جلب می شود و وودی به شدت به این ماجرا حسادت می نماید و حاضر به دوستی با باز نیست اما طی یک اتفاق وودی باز را از پنجره به بیرون پرتاب می نماید. اسباب بازی های دیگر از دست وودی عصبانی می شوند اما وودی به خودش می آید و تصمیم می گیرد که باز را نجات بدهد.

اولین انیمیشنی که بدون دخالت دست طراحان و فقط به روش کامپیوتری طراحی شد و گامی عظیم در صنعت انیمیشن برداشت که مدیون نبوغ جان لسه تر و همکارانش در پیکسار هستیم. داستانی احساساتی و دوست داشتنی درباره عروسک هایی که در طول یک سفر قهرمانی به خودشناسی می رسند.

داستان اسباب بازی به وجود آورنده یک جریان عظیم بعد از خودش شد که تا همین سال گذشته و ساخته شدن داستان اسباب بازی 4 هم ادامه پیدا کرد.

منتقدان هم عاشق این انیمیشن شدند. آن ها معتقدند که این انیمیشن به همان اندازه که مبدعانه و نوآورانه است مخاطبش را سرگرم هم می نماید و این دستاورد عظیمی است.

6. پل های مدیسون کانتی (The Bridges of Madison County)

• کارگردان: کلینت ایستوود
• بازیگران: کلینت ایستوود، مریل استریپ
• امتیاز متاکریتیک: 66 از 100

فیلم در زمان حال آغاز می شود. مایکل و کارولین خواهر و برادری هستند که بعد از مرگ مادرشان به خانه آمده اند تا به وسایل او سر و سامان بدهند. آن ها مشغول جمع آوری وسایل مادرشان فرانچسکا هستند که چشمشان به یک صندوقچه می خورد. مادرشان از آن ها درخواست نموده که جسدش را بسوزانند و خاکسترش را نزدیک پل رزمند پخش نمایند. در شرایطی که آن ها می خواستند مادر را کنار پدرشان دفن نمایند.

فلاش بک می خورد به سی سال قبل و روزی که شوهر و بچه های فرانچسکا به شهر دیگری رفته بودند و او با رابرت عکاس مجله نشنال جئوگرافی آشنا می شود و پل های مدیسون کانتی را به او نشان می دهد. بین آن ها رابطه عاطفی شکل می گیرد هر چند فرانچسکا نمی خواهد به همسر و زندگی اش خیانت کند. پل رزمند همان جایی است که خاکستر رابرت هم بعد از مرگش پخش شده و حالا بچه ها باید تصمیم بگیرند به وصیت مادرشان عمل نمایند یا نه.

این یکی از رمانتیک ترین فیلم های دهه نود است و یکی از بهترین کارگردانی های کلینت ایستوود با مریل استریپی که خیلی خوددارانه و محجوبانه نقش فرانچسکا را به تصویر می کشد.

فیلمی که تناقض های روحی یک زن خانه دار و زندگی یکنواخت او را خیلی خوب به تصویر کشیده است. فیلم اقتباسی از رمانی نوشته رابرت جیمز والر بود.

7. جومانجی (Jumanji)

• کارگردان: جو جانستون
• بازیگران: رابین ویلیامز، کریستن دانست
• امتیاز متاکریتیک: 39 از 100

این فیلم پایین ترین امتیاز را در میان فیلم های این فهرست دارد. به لحاظ سینمایی اثر مهم و منسجمی نیست اما به لحاظ تاثیرگذاری روی گیشه فروش و اینکه یک فرنچایز را رقم زد اثر مهمی محسوب می شود.

سال 1869 دو پسربچه یکی بازی شبیه منچ را در زمین خاک می نمایند و امیدوارند که دیگر هیچ وقت این بازی از زیر خاک بیرون نیاید.

یک قرن بعد از آن در سال 1969 آلن پریش پسربچه ای است که از دست یک سری قلدر فرار می نماید و به مغازه کفش فروشی پدرش پناه می برد. او با کارل آشنا می شود که کارمند پدرش است و یک کفش جدید ساخته. آلن کفش را اشتباها روی یک ماشین می گذارد و باعث صدمه دیدن ماشین می شود. گناه به گردن کارل می افتد و او اخراج می شود. آلن آن صفحه بازی را که جو مانجی نام دارد پیدا می نماید و به خانه می برد.

سال 1995 دو بچه دیگر به نام های جودی و پیتر بازی جو مانجی را در یک خانه متروک پیدا می نمایند که ناگهان آلن که حالا مرد بالغی شده از آن بیرون می آید. معلوم می شود این یک بازی سحرآمیز است و آلن وقتی 12 ساله بوده آغاز به این بازی نموده و از آن زمان در بازی گیر افتاده و تنها راه خلاصی اش تمام کردن بازی است.

یک فیلم نوجوانانه که پرفروش شد و جلوه های ویژه پرزرق و برقی داشت اما به لحاظ فیلمنامه اثر پرتی محسوب می شود. کارگردانی خاصی هم ندارد اما گروه مخاطبان خودش را پیدا کرد که باعث شدند دنباله های آن ساخته شوند.

8. مظنونین همیشگی (The Usual Suspects)

• کارگردان: برایان سینگر
• بازیگران: کوین اسپیسی، گابریل بیرن
• امتیاز متاکریتیک: 77 از 100

این فیلم برایان سینگر یک اتفاق مهم در دهه نود بود و چرخش یا به عبارتی حقه داستانی آن چنان شهرتی پیدا کرد که سریعا فیلم تبدیل به کالت شد. داستان فیلم با ماجرای انفجار یک کشتی آغاز می شود که در آن دین کیتون تبهکار حضور داشته. او با فردی که کایزر خطابش می نماید روبه رو می شود. کایزر به او شلیک می نماید و کشتی را به آتش می کشد.

روز بعد پلیس 27 جنازه پیدا می نماید و فقط دو نفر از این ماجرا جان سالم به در برده اند. یک رئیس مافیایی مجار که با سوختگی شدید در بیمارستان بستری است و راجر کینت که لقبش وراج است چون وقتی آغاز به تعریف کردن یک ماجرا می نماید کسی نمی تواند جلویش را بگیرد. پلیس از وراج بازپرسی می نماید و داستانی که وراج تعریف می نماید و چگونگی روبه رو شدن سران مافیایی را نشان می دهد در فلاش بک تصویر می شود. حلقه گمشده پازل وراج کاراکتری به نام کایزر شوسه است که پلیس باید او را پیدا کند.

اگر تا امروز این فیلم را ندیده اید بلافاصله سراغش بروید و البته مراقب باشید که قبل از آن اسپویل نشوید. شاید مشکل مظنونین همیشگی همین باشد که بعد از اولین بار که داستان لو رفت دیگر لذت چندانی به مخاطبش نمی دهد. با این حال فیلم باعث شد نسل جدیدی از کارگردانان با ساختن تریلرهای معماگونه روی کار بیایند. در زمان اکران فیلم تدوین و کارگردانی آن علاوه بر فیلمنامه اش که ابتدا به نظر ساده می رسد و بعد به تماشاگرش رودست می زند توسط منتقدان زیاد تحسین شد.

9. عقل و احساس (Sense and Sensibility)

• کارگردان: آنگ لی
• بازیگران: اما تامپسون، کیت وینسلت
• امتیاز متاکریتیک: 84 از 100

اقتباس ها از رمان های ساده و شیرین و سهل و ممتنع جین آستین در سینما معمولا عاقبت به خیر از کار درآمده اند. عقل و احساس آنگ لی که با نام حس و حساسیت هم شهرت دارد یکی از بهترین هایشان است.

اواخر قرن نوزدهم آقای دشوود در بستر مرگ به پسرش از ازدواج دومش می گوید و از او می خواهد که از همسر دوم و سه دخترش الینور، ماریان و مارگارت مراقبت کند چون آن ها چیزی از آقای دشوود به ارث نمی برند. جان به پدرش قول می دهد اما همسر حریص و خودخواه او شوهرش را متقاعد می نماید که به دخترها پولی ندهد و فقط آن ها را تحت الحمایه خودش قرار بدهد.

در همین حین برادر فانی برای مدتی اقامت نزد آن ها می آید. الینور و ادوارد برادر فانی خیلی زود تبدیل به دوستان نزدیک یکدیگر می شوند. فانی که احساس نگرانی نموده به خانم دشوود می گوید که اگر ادوارد با دختری بدون ثروت ازدواج کند از ارث محروم می شود.

فیلمی که آنگ لی بعد از خروج از تایوان ساخت با اقبال زیادی روبه رو شد. بخش زیادی از این اقبال به حضور اما تامپسون برمی شود که در دوران اوج خودش است و در این فیلم کیت وینسلت کنار او اصلا به چشم نمی آید. تامپسون انگلیسی خودش فیلمنامه را نوشته و طبعا روح انگلیسی رمان آستین را خیلی خوب درک نموده است.

دیدن انگلستان قرن نوزدهم در فیلم ها همواره چشم نواز است و فیلم عقل و احساس هم پر از مناظر فریفتنی است. به علاوه آنگ لی لحن جدیدی به رمان ملودرام عاشقانه آستین می بخشد که فیلم را یک پله بالاتر می آورد. احتمالا این بهترین اقتباس سینمایی از روی یکی از کتاب های آستین است چون علاوه بر لحن عاشقانه کارگردان شاید به دلیل بیگانگی اش با فرهنگ انگلیسی پیروز شده چیز متفاوتی به آن اضافه کند.

10. مخمصه (Heat)

• کارگردان: مایکل مان
• بازیگران: آل پاچینو، رابرت دنیرو
• امتیاز متاکریتیک: 76 از 100

اولین فیلمی که لذت تماشای بازی رابرت دنیرو و آل پاچینو جلوی هم را به تماشاگران سینما نشان داد. یک درام جنایی خوش ریتم با میزانسن های جذاب و دو بازیگر قدر که جلوی هم بازی شان بیشتر هم به چشم می آید.

فیلم ماجرای تبهکاری به نام نیل مک کالی است که تخصصش سرقت های عظیم است. مرد دقیقی است که خودش را کاملا وقف کارش نموده و خیلی حرفه ای به آن نگاه می نماید در نتیجه زندگی خصوصی چندان جالبی ندارد. او معتقد است در زندگی آدم نباید چیزی باشد که موقع فرار از دست پلیس نتوانی آن در عرض 30 ثانیه آن را رها کنی و پشت سرت بگذاری.

از آن طرف وینسنت هانا هم پلیس مجربی است که به کارش تعهد زیادی دارد و همین باعث شده که زندگی های خانوادگی اش با شکست روبه رو شود و با همسر سومش هم زندگی خوبی ندارد. نیل می خواهد آخرین سرقت عظیم خودش را انجام بدهد و بازنشسته شود و از آن طرف وینسنت هم می خواهد او را دستگیر کند. این وسط نیل با زنی آشنا می شود که به نظر می رسد عاشق او شده است.

مایکل مان کارگردانی نفس گیری دارد. نماهایی از شهر گرفته که باعث می شود شهر هم به عنوان یکی از کاراکترهای فیلم اثرگذار باشد. دو بازیگر قدرتمند جلوی دوربین دارد که می تواند یک سکانس رستوران شاهکار دوتایی با آن ها از کار دربیاورد. احتمالا هنوز هم بهترین فیلم کارنامه مایکل مان است.

مخمصه به لحاظ بصری و کارگردانی یک کلاس درس است و از همان زمان مایکل مان تبدیل به کارگردانی شد که هواداران خاص خودش را پیدا کرد که منتظر هر فیلم او باشند. متاسفانه ولی بیشتر کارهای بعدی اش ناامیدنماینده از کار درآمدند.

11. نیکسون (Nixon)

• کارگردان: الیور استون
• بازیگران: آنتونی هاپکینز، جوان آلن
• امتیاز متاکریتیک: 66 از 100

درامی تاریخی که روایتی از زندگی ریچارد نیکسون رئیس جمهور آمریکاست و البته طبق معمول فیلم های استون وجه سیاسی آن پررنگ تر از وجه تاریخی اش است. ریچارد نیکسون سی و هفتمین رئیس جمهور آمریکا بود. سال 1972 او با قدرت تمام از طرف حزب جمهوری خواه انتخاب شد.

همان سال نیروهای بازرسی وارد ساختمان های واترگیت شده و دستگیر شدند. 18 ماه بعد رئیس دفتر ریچارد نیکسون برای او نوارهایی می آورد که در آن ها دو مرد درباره رسوایی واترگیت صحبت می نمایند. بعد از بحث درباره مرگ جی.ادگار هوور، نیکسون با همه آن هایی که در ماجرای واترگیت دست داشتند بحث تندی می نماید.

فیلم تقریبا همه جنبه های زندگی شخصی و کارنامه سیاسی نیکسون را در فلاش بک و زمان حال به تصویر می کشد. بیماری های نیکسون در طول ماجرای واترگیت نشان داده می شود و علاوه بر آن به حس مسئولیتی اشاره می نماید که یا در عالم واقع یا در درام استون نیکسون درباره ترور جان.اف کندی احساس می نموده است. فیلم با استعفای نیکسون به سرانجام می رسد. تصاویر آرشیوی از خاکسپاری نیکسون در کالیفرنیا هم روی تیتراژ آخر می آید.

اولین و دومین و سومین نکته برجسته فیلم بازی آنتونی هاپکینز در نقش نیکسون است. در شرایطی که خیلی از منتقدان استون را به دلیل تصویری که از نیکسون ارائه می دهد و مغایرت های تاریخی سرزنش کردند راجر ایبرت فیلم را به دلیل برداشت اغراق آمیزش از یک تراژدی کلاسیک تحسین کرد و نوشت که تراژدی احتیاج به سقوط قهرمان دارد. در نقطه ماقبل ایبرت منتقد سانفرانسیکو کرونیکل نوشت که مشکل اصلا دقت تاریخی فیلم نیست بلکه مشکل اغراقی است که در فیلم وجود دارد. او حتی بازی آنتونی هاپکینز را هم جزو موارد اغراق آمیز فیلم دانسته بود.

12. 12 میمون (12Monkeys)

• کارگردان: تری گیلیام
• بازیگران: بروس ویلیس، برد پیت
• امتیاز متاکریتیک: 74 از 100

اتفاقات این فیلم علمی-تخیلی در آینده نزدیک یعنی سال 1996 رخ می دهد. سال 1996 یک ویروس کشنده باعث شده که میلیاردها نفر از ساکنان زمین بمیرند. آن هایی که زنده مانده اند زیر زمین زندگی می نمایند.

کات به سال 2035 که دانشمندان درمانی برای این ویروس کشف نموده اند. این وسط جیمز کول زندانی است که سال 2035 به شرطی با آزادی اش موافقت می شود که به گذشته سفر کند و مانع گسترش بیماری و مرگ آدم ها شود. کول به شش سال قبل از بیماری می شود و از آن جایی که کسی حرف هایش را باور نمی نماید او را در یک آسایشگاه روانی زندانی می نمایند.

کول در آن جا با دکتر کاترین رایلی و پسر دیوانه یک ویروس شناس به نام جفری آشنا می شود. کول دوباره به زمان 2035 برمی شود و این بار او را درست به سال 1996 می فرستند اما همه چیز در ذهن کول مغشوش شده و فکر می نماید شاید حرف های جفری دیوانه صحت داشته است.

فیلم هم در گیشه پیروز بود و 168 میلیون دلار فروش کرد و هم تحسین منتقدان را برانگیخت. برد پیت برای بازی در نقش جفری نامزد دریافت اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل شد. منتقد معتقدند که اگر چه طرح اصلی فیلم کمی مغشوش است اما بازی های درخشان و چرخش فیلمنامه که مغز را منفجر می نماید باعث جبران همه چیز می شود.

می گویند تری گیلیام برای ساخت این فیلم از مستند کوتاه شاهکار کریس مارکر به نام فرودگاه الهام گرفته بود. هدف اصلی اش هم نشان دادن دنیای آشفته و سردرگم نماینده بود. از این جهت باید گفت که گیلیام در هدفش پیروز شده است.

• 50 فیلم به یادماندنی دهه 90 میلادی؛ از ظهور تارانتینو تا علمی تخیلی های جریان ساز