علت و درمان درد مچ دست - پایگاه خبری شیرگاه نیوز

خبرنگاران| درد مچ دست یکی از مسائلی است که بسیاری از افراد از آن شکایت می نمایند. این درد معمولاً در نتیجه رگ به رگ شدن، نیمه در رفتگی و ترک خوردن استخوان در نتیجه آسیب های وارد شده ایجاد می گردد. با این وجود درد مچ دست می تواند در نتیجه مسائل بلند مدت همچون فشار مداوم، آرتروز، و سندروم تونل کارپال نیز ایجاد گردد. به خاطر اینکه بسیاری از فاکتور ها می توانند بر درد مچ دست تاثیر داشته باشند، تشخیص دقیق علت اصلی مشکل گاهی اوقات می تواند سخت و سخت باشد. به هر حال، تشخیص دقیق علت درد مچ دست برای درمان مناسب این مشکل از اهمیت خاص برخوردار است.

به گزارش خبرنگاران؛ مچ دست و دست، ساختار های پیچیده ای هستند که از استخوان های بیشمار، مفاصل بین این استخوان ها، رباط هایی که آن ها را ثابت نگه می دارند و ماهیچه هایی که قدرت و حرکت شما را فراهم می نمایند، تشکیل شده است. شما در طول یک روز، در حین فعالیت هایی مانند آماده شدن صبحگاهی، خوردن غذا، تایپ کردن و نوشتن از دست، انگشتان و مچ دست خود استفاده بسیاری می کنید. ماهیچه هایی که انگشتان شما را حرکت می دهند در دست قرار دارند و به سوی مچ دست کشیده شده اند که شبکه های بسیار پیچیده ای را ایجاد می نماید. مسائل دست و مچ آن می تواند ناشی از استفاده بیش از حد، آسیب دیدگی یا تغییراتی که به طور طبیعی در بدن شما ایجاد می گردد، باشد.

این ساختار پیچیده را می توان به سه قسمت تقسیم کرد: انگشتان، دست و مچ دست. هر انگشت، از سه استخوان تشکیل شده است؛ به جز انگشت شست که دو استخوان دارد. پنج استخوان متاکارپال، دست را تشکیل می دهند. مچ دست از هشت استخوان کوچک تشکیل شده است که در مجموع استخوان های کارپال نامیده می شوند. استخوان های ساعد، یعنی استخوان زند زبرین و زند زیرین، به کارپال متصل می شوند و آنچه که ما آن را مفصل مچ دست می دانیم را تشکیل می دهند.

مچ دست دارای رباط های مختلفی است که هر یک از استخوان های کارپال را به سایر استخوان های ساعد و انگشتان متصل می نمایند. استخوان ها با رباط به یکدیگر متصل می شوند که به فراهم شدن ثبات یاری می نمایند. رباط های بسیاری وجود دارند که هر یک از استخوان ها را به مچ و دست، متصل می نمایند. هرگونه آسیب به هر یک از این رباط ها می تواند منجر به درد و بی ثباتی در دست یا مچ دست گردد.

در درون دست، عضلات بسیاری وجود دارد که به حرکت هر یک از انگشتان دست یاری می نمایند. برخی از این عضلات دارای تاندون هایی هستند که از مچ دست تا استخوانی به نام تونل کارپال کشیده شده اند و تونل کارپال با بافت نرمی که می تواند التهاب را در این تاندون ها به دام بیاندازد، پوشانده شده است. التهاب در این ناحیه می تواند منجر به درد، ضعف و حتی بی حسی در دست و انگشتان دست گردد.

• آسیب دیدن هریک از قسمت های مچ دست نظیر استخوان ها، رباط ها، تاندون ها و… می تواند باعث درد در این ناحیه بگردد.
• درد مچ دست که به طور مداوم حس می گردد، اغلب به دلایلی نظیر آسیب فشار تکراری (عارضه ای که معمولا علت آن کار زیاد با کامپیوتر است) و التهاب مفاصل رخ می دهد.
• این درد ممکن است در بلندمدت هم ایجاد بگردد.

دلایل درد مچ دست بسیار متنوع است. ممکن است این نوع از درد به خاطر خستگی یا دلایل جدی تری رخ بدهد. به طور معمول، شایع ترین علت درد، ضربه است. تحت فشار قرار دریافت اعصابی که از این ناحیه دست عبور می نمایند نیز یکی از دلایل ایجاد درد است. رایج ترین دلایل به قرار زیر هستند:

این سندروم شرایطی است که با ضخیم شدن رباط دست رخ می دهد و اعصاب را تحت فشار قرار می دهد. وقتی اعصاب تحت فشار قرار می گیرند، درد، بی حسی و ضعف در دست ها به وجود می آید. افرادی که دچار چاقی مفرط هستند یا به دیابت و آرتروز مبتلا هستند بیشتر در خطر این سندروم هستند. این مشکل به خاطر فعالیت های زیاد دست نظیر بلند کردن اشیا، تایپ کردن و استفاده از اشیایی که باعث حرکت دست می شوند نیز ایجاد می گردد.

آرتروز نیز باعث التهاب مفاصل می گردد و نتیجه ساییدگی غضروف استخوان هاست. این موضوع می تواند مفاصل بخش های مختلفی ازجمله مفصل دست را تحت تأثیر قرار بدهد. این مشکل بیشتر در افراد میان سال و مسن دیده می گردد و سابقه ارثی آن نیز در ابتلا بی اثر نیست.

آرتریت روماتوئید (رماتیسم مفصلی) یکی از بیماری های خودایمنی است که طی آن سیستم ایمنی بدن، بافت های سالم را از بین می برد و اگر مفاصل دست تحت تأثیر قرار بگیرند، درد مچ دست ایجاد می گردد.

این بیماری باعث می گردد تا تاندون ها و مچ دست در ناحیه پوشش اطراف شست ملتهب و متورم بگردد. علت دقیق دکوروان معین نیست، اما در بیشتر موارد به خاطر کار کردن زیاد با دست یا صدمه و ضربه دیدن ایجاد می گردد. از علائم آن می توان به صدای مفاصل در قسمت داخل مچ اشاره نمود. تورم و ضعف در مچ، ساعد و شست نیز از سایر نشانه ها است.

همان طور که از نام این سندروم معین است، علت ابتلا به آن انجام مداوم کارهای دستی مانند تایپ کردن و بافتن و… است. کار کشیدن زیاد از مچ دست باعث تورم و فشار آمدن به اعصاب اطراف آن می گردد. این سندروم مفاصل مختلفی ازجمله مچ دست را در بدن درگیر می نماید.

غضروف رشته ای (فیبروکارتیلاژ) در قسمت صورتی مچ دست قرار گرفته است و مانند لایه یا پوششی حمایتی برای استخوان های کوچک عمل می نماید. ممکن است غضروف در طول زمان ازبین برود یا بر اثر صدمه پاره بگردد.

تاندونیت نیز ازجمله انواع درد مچ دست است که به خاطر پارگی های جزئی، آزردگی و التهاب مچ ایجاد می گردد. این شرایط هم معمولا به خاطر کار کشیدن زیاد از مچ دست رخ می دهد.

بورس یا کیسه سینوویال، کیسه ای حاوی مایع سینوویال است که بین دو بافت قرار می گیرد و حرکت آنها را نسبت به هم ساده می نماید. وقتی این کیسه ها ملتهب می شوند، تورم رخ می دهد. این مشکل در نقاط مختلف بدن مثل مچ دست رخ می دهد. از علائم آن می توان به ناراحتی در مچ دست، قرمز شدن این ناحیه و تورم اشاره نمود.

این درد مچ دست به خاطر کیست های بافت نرمی است که با مایع پر شده اند و اغلب روی مچ دست در مقابل کف دست و ناحیه مفاصل کف دست ایجاد می شوند. کیست های کوچک تر معمولا بیشتر از کیست های عظیم تر آسیب ایجاد می نمایند.

رگ به رگ شدن یا پیچ خوردن مچ دست معمولا زمانی ایجاد می گردد که مچ به شکل برعکس و به سمت عقب خم می گردد و پیچ می خورد. این خمیدگی و پیچ خوردگی در برخورد با زمین و سطحی معین رخ می دهد و باعث کشیدگی رباط دست می گردد.

بنابه دلایل مختلف وقوع درد، نشانه های درد مچ دست می تواند متفاوت باشد. برخی از افراد این درد را آزادهنده و متداوم تعریف می نمایند و در برخی دیگر از افراد درد به شکل تیزتر و غیرمتداوم خود را نشان می دهد. نقطه درد نیز در افراد مختلف با هم فرق می نماید. علاوه بر درد، نشانه های دیگری هم وجود دارد. مثلا نشانه هایی از صدمه دیدن مانند پیچ خوردگی، تورم و کبودی نیز محتمل است. بی حسی، مورمور شدن (خواب رفتن دست)، ضعف در دست نیز از سایر علائمی است که به خاطر سندروم تونل کارپ رخ می دهد. برخی از افراد هم علائم زیر را دارند:

• سفت شدن مچ و انگشتان.
• بروز مشکل در دریافت اشیا در دست. مثلا دریافت و نگه داشتن اشیا در دست با سختی همراه است.
• ایجاد صدایی ترق ترق مانند که با حرکت دست به ویژه بعد از مدتی سکون و استراحت در این ناحیه به صورت شدیدتر ایجاد می گردد.

بسته به اینکه علت درد مچ دست چیست، علائم از خفیف تا شدید در گذر زمان تغییر می نمایند. در ابتدا، محتمل است که درد فقط در طول انجام برخی از حرکات معین رخ بدهد اما با گذر زمان، این درد تشدید می گردد و حتی در زمان استراحت نیز با فرد همراه است. بی حسی ممکن است تا جایی ادامه پیدا کند که فرد قادر به درک احساس سرما و گرما هم نیست و اشیا از دستش به زمین می افتند.

در مواقع زیر باید حتما به پزشک مراجعه کنید:

• درد در فرایند انجام کارهای روزانه اختلال ایجاد می نماید.
• بی حسی و مورمور شدن دست شدید می گردد و دست ها و انگشتان حس خود را از دست می دهند.
• حرکات ساده دست دیگر مقدور نیست.
• ضعف دستان باعث می گردد تا اشیا به سختی در دست نگه داشته بشوند.

عوارض درد در مچ دست به شکل سختی در دریافت و نگه داشتن اشیا و ناتوانی در انجام برخی از فعالیت ها مثل کار کردن با صفحه کلید خود را نشان می دهد.

بعد از آنالیز نشانه ها و معاینه، پزشک با روش های زیر سعی در کشف و تشخیص علت اصلی درد می نماید:

• تصویربرداری پزشکی: استفاده از سی تی اسکن، MRI، اشعه ایکس.
• آرتروسکوپی: با این روش، برش کوچکی در ناحیه مچ دست ایجاد می گردد. ابزاری کوچک که به دوربینی ریز مجهز است از ناحیه برش وارد دست می گردد و تصاویری که از درون مچ دست گرفته می گردد به یک صفحه نمایش مخابره شده و پزشک ازطریق آن اوضاع را آنالیز می نماید.
• مطالعه راهنمایی عصبی: با این روش، میزان سرعت حرکت ایمپالس ها یا تغییرات عصبی در ناحیه تونل کارپ سنجیده می گردد.

استفاده از روش های تشخیص تهاجمی معمولا بعد از استراحت و بازیابی و بهبود مچ روی بیمار صورت می گیرد.

درمان درد مچ دست وابسته به شدت و علت آن است. ابتدا درمان های غیرتهاجمی تجویز می شوند. مثل:

• درمان های خانگی: معمولا استراحت دادن به دست برای خوب شدن تدریجی توصیه می گردد. استفاده از یخ و داروهایی برای کاهش التهاب و درد نیز مفید است.
• آتل بندی: در برخی از موارد استفاده از آتل تا حدی یاری می نماید. آتل از برخی از حرکات دست را که موجب درد و آزردگی این ناحیه می گردد، کنترل می نماید. ضمن اینکه از فشردگی اعصاب هم ممانعت به عمل می آورد.
• ورزش: بنا به نوع درد، برخی ورزش ها نیز ممکن است مفید باشند. برخی از انواع ورزش باعث کشیدگی ماهیچه ها و تاندون ها می شوند. برای اینکه بدانید چه ورزشی برای برطرف این مشکل مفید است حتما باید با پزشک یا متخصص فیزیوتراپی مشورت کنید.
• درمان های جانبی: تزریق کورتیزون باعث کاهش درد و التهاب می گردد و می تواند مفید واقع بگردد.
• جراحی: تنها در صورتی از جراحی استفاده می گردد که درمان های دیگر جواب گو نباشند. نوع عمل جراحی هم وابسته به علت درد است. مثلا برای جراحی سندروم تونل کارپ، رباط مچ دست برش داده می گردد تا از فشار روی اعصاب کاسته بگردد.

درمان ها به وسیله آزمون و خطا صورت می گیرند تا نهایتا مشکل حل بگردد. فیزیوتراپی نیز در برخی از موارد مفید خواهد بود. اقداماتی نیز جهت جلوگیری از بروز درد مچ دست وجود دارد:

• رعایت نشستن و حالت بدن به ویژه در هنگام کار (با رایانه و…) و راحت نگه داشتن دست در حین انجام کار؛
• استفاده از صفحه کلیدی مناسب درصورتی که مدتی طولانی با آن کار می کنید؛
• یاد دریافت شیوه درست استفاده از وسایل مختلف با دست برای رعایت آرامش و راحتی مچ و دست ها؛
• استراحت دادن به دست ها در هنگام استفاده از صفحه کلید و…؛
• استفاده از محافظ ایمنی برای دست ها در هنگام انجام ورزش هایی مانند اسکیت، اسنوبورد و… .

منبع: فرادید