مهارت ساخت کومه در منطقه ها ییلاقی استان فارس - پایگاه خبری شیرگاه نیوز

باغداران بر تپه ها در میان باغ های انگور و انجیر خود اقامتگاهی به نام کومَ [kuma] از سنگ و چوب می سازند. کومَ در زمستان گرم و در تابستان بسیار خنک و دل نشین است.

در ساخت کومه به جز سنگ و چوب و شاخه های نازک درخت انگور از هیچ مصالح دیگری استفاده نمی کردند.

این کومه ها از طریق سنگ هایی بسیار ماهرانه روی هم قرار می گیرند. وزن این ها چند صد کیلو است و با توجه به کمبود امکانات این سنگ ها را به شکل ماهرانه ای روی هم می غلتانند.

ابتدا بر روی زمین دایره ای به شعاع دو متر یا یک مربع حدود شش متری می کشیدند، سپس روی این خط فرضی دیواری با سنگ به ارتفاع یک و نیم متر می چینند.

پهنای دیوار به قطر حدود یک متر است. در درون دیوار کومَه بین ردیف سنگ ها سه یا چهار تا جای خالی برای گذاشتن وسایلشان تعبیه می نمایند که بالَکی [bǎlaki] (طاقچه) نام دارد.

از سنگ های مستطیل عظیم برای دیوار کشیدن استفاده می کردند و از سنگ های کوچک تری به نام کُو (کَرَه که دیوار سنگ چین است و کُو که همان سنگ های کوچک تر برای محکم تر کردن بین سنگ هاست) برای شکاف بین سنگ ها استفاده می کردند.

در مرحله دوم حدود 30 عدد چوب بَلی [bali] (بلوط) به ارتفاع دو متر و نیم را به صورت مخروطی برای سقف می گذارند به گونه ای که نوک چوب ها از بالا به هم وصل گردد و از پایین بر روی حصارسنگی قرار گیرند.

در مرحله سوم تالَ [tǎla] (شاخه های بلند نازک درخت بلوط) را بر روی الوارهای اصلی می گذارند.

در مرحله چهارم روی تالَ ها را با جَرگهَ (شاخ و برگ درخت انگور) می پوشانند که موجب می گردد در تابستان درون کومَ خنک باشد و در زمستان آب به داخل آن نفوذ نکند.

به جرگه ها در زبان ترکی در روستای کهمره جروق قاشنیغ می گویند و برای جلوگیری از باران، زلزله و باد درب کومه ها را پشت به کوه می سازند زیرا باد از سمت کوه می وزد و گاهی برای جلوگیری از ورود آب پشت کومه را جوی های کوچکی درست می نمایند.

در جلوی کومه معمولاً صبحانه خوری درست می نمایند که به آن سکو هم می گویند، در کنار درب کومه به مقدار مربعی 20 در 20 تعبیه می نمایند تا به تمام دشت مشرف باشد. ساخت کومه از اول اسفند آغاز شده و تا خردادماه ادامه دارد.

در شهرستان استهبان در اصطلاح محلی به این نوع مسکن کپر می گویند و در سرتاسر انجیرستان استهبان این گونه مساکن فصلی ساخته شده است و مردم در فصل تابستان که فصل جمع آوری انجیر است در آن سکنی دارند و پوشش سقف کپر در استهبان از چوب درخت بادام انگور انجیر است.