کتابخانه سلسوس، شاهکاری به جا مانده از امپراتوری روم در افسوس - پایگاه خبری شیرگاه نیوز

کتابخانه سلسوس یکی از ویرانه های به جای مانده در افسوس ترکیه است که به خوبی بازسازی شده است. چیزی که این کتابخانه را منحصربفرد نموده این است که در حالی که از بیشتر کتابخانه های دیگر فقط برای نگهداری کتاب و مدارک مختلف استفاده می گردد اما اینجا آرامگاه سلسوس یکی از سناتورهای رومی است و این کتابخانه به افتخار او تاسیس شده است. سلسوس شهروندی ثروتمند و بانفوذ بود که در سال 92 میلادی کنسول ترکیه و درسال 115 میلادی فرماندار آسیا شد. او در یک تابوت مرمرین حجاری شده در زیر کتابخانه دفن است و این کتابخانه که به نوعی مقبره به شمار میرود به وسیله پسر سلسوس ساخته شد تا به پدرش اهدا گردد. ساخت کتابخانه در سال 110 میلادی آغاز و حدود 25 سال بعد در سال 135 میلادی با هزینه 25 هزار دینار کامل شد. همین که از این کتابخانه بازدید می کنید اولین چیزی که در نظرتان جلب توجه می نماید هوش و دوراندیشی رومیان باستان است و همین هوش و درایت بود که باعث شد آن ها در تمام مدت فرمانروایی، همه اطلاعات خود را در ساختمانی عمومی ذخیره نمایند و طراحی معماری و زیربنای این کتابخانه برایشان اهمیت زیادی داشته باشد. کتابخانه سلسوس گنجایش بیش از 2 هزار طومار و نسخه خطی را داشت و یکی از برجسته ترین بناهای امپراتوری رومی است و شاید تماشای ترین و مهمترین بنای افسوس باشد.

کتابخانه در گوشه ای از خیابان Curetes در مرکز شهر نهاده شده است و برای تماشا آن و بناهای باستانی اطرافش می توانید همراه تور کوش آداسی شوید، تورهای زیادی گردشگران را به تماشا این بناهای رومی می برد که راهنماهای گروهی و یا خصوصی دارند. همین که به این سایت باستانی می روید بنایی را می بینید که نمای آن تقریبا سالم مانده و کنده کاری های زیبایی بر روی آن نقش بسته است. نمای کتابخانه با 21 متر طول بر روی سکویی که با 9 پله بالا رفته، نهاده شده است و ساختمان دو طبقه کتابخانه با 4 جفت ستون سرپا مانده است. در میان این ستون ها سه درب ورودی وجود دارد که در کنار آن ها 4 مجسمه زیبا بر روی طاقچه هایی نهاده شده است، این ها مجسمه های بزرگان و دانشمندان آن موقع هستند. کتابخانه نمونه ای از معماری رایج زمان امپراتوری هادریان (76-138 میلادی) است و داخل آن یک اتاق بزرگ به ابعاد 10.9 و 16.7 متر وجود دارد که در بالای یک زیربنای گنبدی شکل نهاده شده است. در کل این کتابخانه تزئیات زیادی به کار رفته و کف فضای داخلی با مرمر زیبا پوشیده شده است. کتابخانه در احاطه یک سری دیواره هاست که از آن در مقابل رطوبت هوا محافظت می نماید. وقتی از نزدیک به به جای مانده های این کتابخانه نگاه می کنید دو ردیف طاقچه بر روی دیواره های داخلی و دیوار پشتی بنا کاملا تعیین است. در گذشته ردیف سومی هم وجود داشته و نسخه های خطی که بر روی قفسه ها نگهداری می شد بر روی این طاقچه ها قرار می گرفت. طاقچه مرکزی بزرگ ترین آن هاست و با یک قوس بزرگ تزئین شده که زمانی مجسمه یکی از بزرگان آتن برروی آن قرار داشت. در واقع این قفسه ها برای گذاشتن طومارها و نسخه های خطی تعبیه شده و برای کم کردن رطوبت و ثابت نگه داشتن دمای داخلی کتابخانه بر روی دیواره ها یک سری قفسه های خالی ساخته شده است. اینکه فضای داخلی کتابخانه رطوبت نداشته باشد از این جهت اهمیت داشت که رطوبت می توانست کتاب ها و متن های با ارزش را از بین ببرد. د طبقه دوم سه پنجره می بینید که به خوبی محل مطالعه و سالن کتاب خواندن را نشان می دهد.

این کتابخانه در جریان حمله گوت ها نابود شد و با آتش سویزی مهیب و گسترده ای که رخ داد بخش های داخلی آن ویران شد اما خوشبختانه نمای آن صدمه ای ندید. تعیین نیست که دقیقا چه اتفاقی افتاده اما حدود سال 400 میلادی بود که دیگر تا چند سال از این کتابخانه هیچ استفاده ای نشد تا اینکه در قرن چهارم بازسازی شد و در جلوی آن یک حوض و فواره نهاده شد که انعکاسی از نمای زیبای کتابخانه در آب منظره جذابی را به وجود آورده بود. در همین حوض، باستان شناسان، حجاری های برجسته زیادی را پیدا کردند که پیروزی مارکوس آئورلیوس در مقابل پارت ها را به تصویر کشیده بود. بیشتر این آثار باستانی امروز در وین به نمایش در آمده اما در موزه افسوس در سلجوک هم می توانید آثار زیادی از آن موقع را ببینید. به غیر از این حجاری ها قطعات زیادی هم از خاک بیرون آورده شد که نمای این کتابخانه با استفاده از همین قطعاتی که در جریان حفاری ها بدست آمد بازسازی شده است.

ماجرای بازسازی نمای این کتابخانه از این قرار است که باستان شناس آلمانی ولکر میشل در سال های 1970 تا 1978 کوشش زیادی کرد تا با استفاده از قطعاتی که باستان شناس اتریشی در ابتدای قرن بیستم در زمین پیدا نموده بود نمای این ساختمان را مثل روز اولش در بیاورد اما از آنجایی که برخی از این قطعات به وسیله موزه استانبول و وین خریداری شده بودند در برخی از قسمت های بنا از قطعات غیر اصل استفاده شده است. مهمترین اجزای کپی که در این کتابخانه استفاده می گردد همان 4 مجسمه نما است که اصل آن ها در موزه وین نگهداری می گردد.

منبع: turkisharchaeonews.net