گزارش، نگاه ناتو به آینده روابط با ترکیه(بخش پایانی) - پایگاه خبری شیرگاه نیوز

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران، در بخش اول اظهارات تاجان ایلدم دیپلمات ترکیه ای که به مدت 2 سال کننده این کشور و از سال 2016 تا به امروز معاون دبیرکل ناتو بوده، به اصلی ترین سرفصل های گزارشی اشاره شد که به عنوان افق 10 ساله پیمان نظامی ناتو، تدوین شده است. این گزارش، به سفارش و دستور استولتنبرگ دبیرکل ناتو نوشته شده و در آن به مباحث مهمی پرداخته شده که با امنیت جهان، نقش چین و روسیه و معادلات دفاعی و امنیتی حساس جهان، ارتباط دارد.

جدیدترین خبرها و تحلیل های ایران و جهان را در کانال تلگرامی خبرنگاران بخوانید. (کلیک کنید)

همچنین در بخش پیشین به این اشاره شد کهسه محور عمده در گزارش کارشناسان عالی ناتو وجود دارد که در واقع، ارکان اصلی اهداف ناتو هستند: 1. دفاع جمعی. 2. مدیریت بحران. 3. همکاری امنیتی.

مسائل بسیار مهمی همچون قدرت چین و روسیه در عرصه جهانی، تحولات جدید جهانی فن آوری و تاثیر آن بر شرایط جهان و تمرکز بر همکاری امنیتی.

در سخنان این دیپلمات ترک، تناقض هایی هم وجود دارد. از جمله این که او گفته است ناتو یک گروه منطقه ای است و پلیس جهان نیست. اما در عین حال تاکید می کند که ناتو باید ویژگی های ترکیبی داشته و در مورد مسائل مختلف نظام بین الملل، موضع داشته باشد.

تاجان ایلدم که یکی از 10 عضو شکل گیری این گزارش بوده، در این بخش، به بررسی نقش چین در جهان، رویکرد ناتو به چین و چند و چون مواضع سیاسی و دفاعی ترکیه در پیمان نظامی ناتو پرداخته است.

در گزارش گروه 10 نفره کارشناسان عالی ناتو، به تفصیل، به مساله چین پرداخته شده است. ظاهراً بیشترین تمرکز این گروه بر قدرت نظامی چین بوده است.

آن چه در این گزارش مورد توجه قرار گرفته، این است که از دید متفقین عضو ناتو، چین یک قدرت جهانی است که در حوزه های مختلف، می تواند بر مسائل اقتصادی و امنیتی جهان تاثیر بگذارد و به همین خاطر، باید نقش چین را به درستی تحلیل و ارزیابی کنیم.

لازم است که سیاست های چین را از نزدیک دنبال کنیم و ببینیم چه قدم هایی بر می دارد. البته، در این گزارش تصریح شده که با وجود افزایش قابل توجه قدرت نظامی، سیاسی و اقتصادی چین، ما هنوز هم چین را برای ناتو و اعضای آن، همچون یک تهدید مستقیم، تلقی نمی کنیم.

در واقع، ناتو، چین را تنها از منظر تهدیدات، نگاه نمی کند و پنجره فرصت ها نیز برای ما بسیار مهم است. در گزارش، به صراحت پیشنهاد شده که باید دروازه گفتگو با چین، همواره باز باشد.

ظاهراً، کارشناسان ناتو، به دنبال این هستند که در موازنات جهانی، ناتو نقش یک بازیگر جدی را ایفا کند. این دقیقاً یعنی چه؟ آیا چنین چیزی به معنی موضع گیری ناتو در قبال اقدامات و قدرت روزافزون چین و روسیه است؟

نباید این واقعیت را فراموش کنیم که ناتو، یک قدرت منطقه ای است. قرار نیست این ویژگی و صفت مهم ناتو، کنار نهاده شود. اصلاً قرار نیست ناتو نقش یک پلیس جهانی را ایفا کند. اما در عین حال، ما بر این واقعیت تمرکز کرده ایم که لازم است ناتو، در برابر آزمون های امروز جهان، برخی ویژگی های ترکیبی را داشته و ناچار است در برابر مسائل مختلف، مرزی در برابر خود ببیند.

در هفته های اخیر، مباحثی در مورد رفرم و اصلاحات در ناتو مطرح شده است. دو موضوع مهم پیش کشیده شده که هر دو، به طور مستقیم با منافع ترکیه، ارتباط دارند. اول این که گفته شده برخی از کشورهای اروپایی که عضو ناتو نیستند، از این به بعد، اجازه داشته باشند که در تمام جلسات ناتو، حضور رسمی و مستمر داشته باشند و البته این شامل قبرس هم خواهد شد. دوم این که گفته شده، مکانیسم وتوی تصمیمات، باید عوض شود. در گذشته، ترکیه به راحتی با یک تصمیم واحد، حضور قبرس را وتو می کرد و دیگران هم می توانستند هر تصمیم را وتو کنند. ارزیابی شما از این موضوع چیست؟ قرار است چه اتفاقی بیفتد؟ آیا با این حساب، ترکیه در ناتو ضعیف خواهد شد؟

گزارشی که توسط گروه ما تدوین شده، به عنوان یک سند محرمانه در اختیار اعضای ناتو گذاشته شده است. برخی از رسانه ها، به شکل عامدانه، فضایی به وجود آوردند که گویی تصمیمات سران ناتو، به مطبوعات درز کرده و مسائل مهم، لو رفته است.

اما واقعیت این است که چنین مسائلی صحت ندارند و این حرف ها، با واقعیت امر نسبت و تطابقی ندارند.

اصل مساله را باید چنین تبیین کنیم: ناتو و اتحادیه اروپا، شریک استراتژیک هم هستند. در نتیجه، هر دو، برای برطرف کردن تهدیدات مشترک به طور مداوم در حال همکاری و تعامل هستند.

در سال 2000 میلادی، مبنا و اساس همکاری های ناتو و اتحادیه اروپا، به شکل دقیق تعیین شده و روابط و همکاری های امنیتی نیز در همان چهارچوب ادامه دارد.

بگذارید به صراحت بگویم، در مورد قبرس، هیچ پیشنهاد تازه ای صورت نگرفته و قرار نیست در مورد موقعیت این کشور اروپایی تغییری حاصل شود که بتوانید آن را همچون عضویت در ناتو یا تاثیرگذاری بر تصمیم های ناتو، قلمداد کنید.

اتفاقاً بر این مساله تاکید شده، ترکیه که عضو ناتو است اما عضو کامل اتحادیه اروپا نیست، بر تمام حوزه های امنیتی اروپا تاثیر دارد و همکاری های شایان توجهی کرده است.

بنابراین، هیچ اتفاق جدید نیفتاده که منجر به تضعیف موقعیت ترکیه در ناتو شود. در واقع، گزارشی که ما تدوین کرده ایم، یک سند مادر و یک راهنمای روشن است که در اختیار سران ناتو گذاشته شده است.

از طرف دبیر کل ناتو در نشست سال 2021 سران، پیشنهادهایی مطرح خواهند شد که سند و گزارش ما، در واقع حکم یاری گر دارند تا در آن تصمیمات کلی دیدگاه روشنی در مورد ناتو و جهان داشته باشیم.

بنابراین، موقعیت ترکیه در ناتو، موقعیت یک شریک و عضو مهم است و آن چه در قالب اصلاحات و رفرم مطرح خواهد شد، چیزی غیر از توجه به نقش ناتو در جهان نخواهد بود. چرا که ناتو باید کانون جذب جهان باشد و در نظام بین الملل، نقش مهمی ایفا کند.

ترکیه باید چه انتظاری از تصمیم نهایی رهبران 27 کشور عضو اتحادیه اروپا داشته باشد؟ آیا آمدن تیم بایدن، بر رویکرد اروپا نسبت به ترکیه، تاثیر دارد؟ به عنوان یک دیپلمات باتجربه، این را چگونه ارزیابی می کنید؟

برخی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا فقط اولویت ها و مواضع ملی و مسائل دو جانبه با ترکیه را در نظر می گیرند و به دنبال این هستند که حقوق قانونی ترکیه نادیده گرفته شود. یکی از انتظارات آنها این است که اتحادیه در برابر ترکیه موضع بگیرد و تحریم های خود را اعمال کند. اما بدون شک، این اقدامات در میان مدت و بلند مدت، به ضرر منافع آنها خواهد بود.

همچنین در برخی از این محافل سعی می کنند همبستگی اتحادیه اروپا را مقدم بر همبستگی ناتو قرار دهند. واقعاً چنین چیزی، غیرقابل قبول است. در ایالات متحده نیز همانند اتحادیه اروپا، اتخاذ رویکرد و مواضع عاقلانه و مبتنی بر منافع دوجانبه، مهم تر از هر اقدام و رویکرد دیگری است.

سفیر آمریکا در ناتو، چند روز پیش اعلام کرد: ما می خواهیم، ترکیه همچون گذشته، یک عضو بسیار مهم ناتو و یک متفق بسیار مهم باشد. چرا سفیر آمریکا به قید گذشته اشاره کرد؟ می خواهد بگوید الان ترکیه یک متفق باشکوه و مهم نیست؟ از نظر شما، کنایه او به خاطر خرید موشک های اس 400 است یا به خاطر اعتراض ترکیه به حمایت واشنگتن از پ.ی.د در شمال سوریه؟ یا شاید هم به تحرکات ترکیه در شرق مدیترانه اشاره دارد؟

واقعیت این است که در این چند دهه، ترکیه، همواره با قدرت نظامی، قابلیت های دفاعی و عملیاتی و همکاری های نظامی، توانایی خود را اثبات کرده و مورد ستایش قرار گرفته است. مسائل امنیت ملی و حاکمیت سیاسی اعضای ناتو، برای هیچ عضوی، قابل بحث نیست. اظهارات سفیر آمریکا در ناتو، کاملاً خطا و اشتباه بوده است.

این اواخر در نشست وزرای امور خارجه اعضای ناتو، مایک پامپئو و مولود چاووش اوغلو با هم بحث کردند و بحث آنها به تنش لفظی رسید. در عین حال، امانوئل ماکرون نیز در دیدار با برخی ازسران ناتو، درمورد ترکیه اظهار نگرانی کرده و حتی در مورد انتخابات ترکیه نیز با آنها صحبت کرده و خواستار این شده که مسائل ترکیه به شکل جدی مورد بررسی قرار بگیرند. دیدگاه شما نسبت به این مواضع چیست؟

در موقعیتی نیستم که بفهمم رئیس جمهور فرانسه در آن دیدارها چه بر زبان آورده و چه گفته است. آن چه اهمیت دارد، این است که در گزارش ما به شکل صریح به این موضوع اشاره شده که امنیت و منافع ملی و حق حاکمیت ملی اعضا، یک مساله حیاتی است. کشورهای عضو نباید انتظار داشته باشند که دیدگاه های آنان، همچون رویکرد و موضع کلی پیمان ناتو قلمداد شود.

منبع روزنامه جمهوریت